Psikiyatrik Değerlendirme

Psikiyatrik değerlendirme sırasında psikiyatrist; kişinin duygu, düşünce ve davranış süreçlerini ve gelişim aşamalarını sistematik bir şekide ele alıp değerlendirir. Amaç başvuran kişinin var olabilecek psikiyatrik hastalıklarını tespit etmek, bu durumu etkileyebilecek psikososyal ve tıbbi etkenleri belirlemektir. Bu süreçte elde edilen verilerle kişinin bir hastalığı varsa tanı konulup kişinin durumuna en uygun tedavi planı oluşturulur. Hastalık yoksa mevcut zorlandığı alanlarla ilgili psikolojik destek planı oluşturulur. Değerlendirme süreci yaş ve var olan şikayetlere göre farklılıklar gösterebilir.

Psikiyatrik değerlendirmede neler yapılır?

Psikiyatrik değerlendirmede başvuru şikayetinden bağımsız olarak tüm hastalarda temel bazı alanlar değerlendirilir.

1. Öykü Alma: Görüşme sırasında mevcut şikayetler ve yakınmalar öğrenilir. Var olan belirtilerin ne zaman başladığı ve nasıl seyrettiği hakkında bilgi toplanır.
2. Yaşam Öyküsü Alma: Geçmişteki psikiyatrik ve diğer tıbbi hastalıklar, kullandığı ilaçlar, hastane yatışları, aldığı diğer tedaviler, ailede hastalık öyküsü ve önemli yaşam olayları araştırılır.
3. Aile Görüşmesi: Gerekli durumlarda hastanın psikiyatrik durumu hakkında aile ile görüşülerek bilgi alınabilir. Hastanın bilgisi ve rızası ile bu görüşme yapılabilir. Gerçeği değerlendirmenin bozulduğu psikoz tablolarında ve diğer bazı klinik durumlarda aile görüşmesi ile aileden de bilgi alınması şarttır.
4. Ruhsal Durum Muayenesi: Görüşme sırasında psikiyatri uzmanı kişinin duygu, düşünce ve davranışlarını değerlendirir. Bu değerlendirme, dış görünüş ve davranışların gözleminden başlayarak duygudurum, düşüncelerin akışı, içeriği ve yapısı, konuşma özellikleri, algılar, bilişsel işlev gibi alanları kapsar.
5. Psikolojik Test ve Değerlendirmeler: Bazı durumlarda görüşmeye ek olarak bazı psikolojik testlerin yapılması gerekebilir. Bunlar doğrudan tanısal olmasa da tanıya yardımcı ya da mevcut durumun şiddetini derecelendirmek için uygulan ölçek ve nöropsikolokik test bataryalardır. Bu testlerin bazıları psikiyatristin ya da klinik psikologun uygulayacağı, bazıları ise hastanın kendisinin doldurması gereken testlerdir. Bazı hastalarda ayırıcı tanı ve diğer tıbbi durumların değerlendirilmesi için kan tetkikleri, idrarda madde testi, beyin görüntüleme (MR, BT, PET vb.) ve EEG, QEEG gibi değerlendirmeler gerekebilir.
6. Fizik Muayene: Ayırıcı tanı için gerekli durumlarda fizik muayene ve nörolojik muayene yapılabilir.

Tüm bu alanlardan elde edilen bilgiler bir araya getirilerek değerlendirme süreci tamamlanır.

Psikiyatrik değerlendirme ne kadar sürer?

Psikiyatrik değerlendirmenin sabit bir süresi yoktur ve her hasta için farklılık gösterebiir. İlk değerlendirme görüşmesi genellikle 40-50 dakika sürer. Kişinin yaşam öyküsünün karmaşıklığı, hastalık dönemi ve tedavi öyküsünün uzunluğu, ek değerlendirme gerekliliği gibi faktörler görüşme süresini etkileyebilir.

Değerlendirme sonrası süreç nasıl ilerler?

Psikiyatrik değerlendirme tamamlandığında psikiyatri uzmanı, elde edilen bütün bilgileri gözden geçirerek bir formülasyon yapar. Burada hastanın mevcut durumu, varsa psikiyatrik hastalık tanısı, bu durumu etkileyen tıbbi ve psikososyal etkenler ile hastanın bireysel tedavi ihtiyaçlarını ortaya konur. Mevcut tanı ve bireysel ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak hasta ile birlikte tedavi planı oluşturulur. Tüm bu süreçte psikiyatri uzmanı hastayı durumu ve varsa hastalık tanısı ve tedavi seçenekleri hakkında bilgilendirir.

Değerlendirmede gizlilik sağlanır mı?

Psikiyatrik değerlendirme, güven ve gizlilik esasına dayalı bir süreçtir. Bu süreçte elde edilen bilgiler yasal ve meslek etiği kuralları gereği gizli tutulur. Hastanın izni olmadan aile üyeleri dahil hiçbir 3. kişi veya kurumla paylaşılmaz. Değerlendirme sonrasında tedavi sürecinde hastanın da görüşleri dikkate alınarak bir tedavi planı oluşturulur, tüm tedavi yöntemleri için hastanın isteği ve onayı şarttır.

Sonuç

Psikiyatik değerlendirme, tüm takip ve tedavi süreçlerinin başlangıç aşamasıdır. Doğru ve kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirme olmadan başarılı bir tedavi süreci mümkün değildir.